"Pers ordusu, başında komutanları olduğu halde Xanthos Ovası'na indiği zaman, Xanthoslular bitmez tükenmez kuvvetlere karşı az sayı ile dövüştüler, yiğitlikte nam saldılar, ama yenildiler, kentlerine geri atıldılar, kadınları, çocukları, hazineleri ve köleleri kaleye doldurdular. Alttan, yandan ateşe verdiler. Öyle ki yangın kaleyi yerle bir etti. Bundan sonra birbirlerine korkunç yeminlerle bağlanarak düşmana saldırdılar ve Xanthos'ta oturanların tümü de savaşarak öldüler."
Heredot M.Ö. 545 yılında Likyalıların Pers komutanı Harpagos'a karşı savaşını böyle anlatmaktadır.
Bu toplu intihardan o sırada şehirde bulunmayan 80 aile kurtulur ki şehirlerini, yeni gelen göçmenlerle yeniden kurarlar.
İ.Ö. 475-450 arasında Xanthos, bu kez yangın felaketi ile karşılaşır.
Kazılarla da belirlenen bu yangın katından sonra şehir büyük bir gelişme göstererek batı dünyası ile özellikle de Atina ile sıcak ilişkiler kurar.
Büyük İskender’in seferi sırasında Xanthoslular Pers Harpagos’a olduğu gibi direnme göstermişler.
İ.Ö. 309′dan itibaren Mısır Hanedanı Ptolemaioslar’ın, ardından birçok Likya şehri gibi Suriye Kralı III. Antiokhos’un egemenliğini kabul etmek zorunda kalmışlardır.
 |
| Mezarların iç ve dışı ev görünümündedir. |
İ.Ö. 2. yy’da Likya Birliği’nin başşehri olan Xanthos, 42 yılında bu kez Romalı Brutus tarafından yerle bir edilir. Xanthos'lular kılıçtan geçirilir. Brutus'a teslim olmamak için yine topluca intihar ederler. Kucağında çocuğu ile bir kadının ateşe atladığını gören Brutus çok üzülür ve askerlerine, Xanthosluları kurtaranları ödüllendireceğini söylerse de çok geç kalır. Ancak 150 kişi kurtarılabilmiştir.
Xanthos kenti, birçok önemli özelliklerinin yanında tarihi en çok acılarla dolu kent olarak bilinir. Tarihçiler, kentin birçok kez yerle bir olduğunu veya yandığını fakat yeni şehrin küller arasından yeniden yeşerdiğini yazarlar.
Roma İmparatoru Markus Aurelius kenti yeni baştan imar etmiştir.
Bizans döneminde piskoposluk merkezi olan Xanthos, yöreye Arap akınlarının başlamasıyla I.S.VII. yüzyılda terk edilmiştir.
Kalkan-Fethiye karayolu üzerinde 18 km. uzaklıktaki Kınık Köyü’nde yer alır.
Roma İmparatoru Markus Aurelius kenti yeni baştan imar etmiştir.
Bizans döneminde piskoposluk merkezi olan Xanthos, yöreye Arap akınlarının başlamasıyla I.S.VII. yüzyılda terk edilmiştir.
Kalkan-Fethiye karayolu üzerinde 18 km. uzaklıktaki Kınık Köyü’nde yer alır.
 |
| Roma Akropolü |
 |
| Likya Akrapolü |
Şehir; Xanthos Nehri (Bugünkü adı Eşen Çayı) kenarındaki ovaya hakim iki tepe üzerinde kurulmuştur. İlki Eşen Çayı’nın kenarından sarpça bir kayalık şeklinde yükselen surla çevrili Likya akropolü; ikincisi ise kuzeydeki daha yüksek ve geniş olan Roma akropolüdür.
Likya’nın başkenti olan Xanthos’un adı, Likya yazısı ile yazılmış kitabelerde “Arnna” olarak geçer. Homeros, Sarpedon yönetimindeki Xanthoslular’ın Troya savaşlarına katıldıklarını yazar ki bu olay şehrin en eski yazılı tarihine işaret eder.M.Ö. 1200
Kentte ele geçen en eski kalıntılar M.Ö.8. yüzyıla kadar gitmektedir.
Likya’nın başkenti olan Xanthos’un adı, Likya yazısı ile yazılmış kitabelerde “Arnna” olarak geçer. Homeros, Sarpedon yönetimindeki Xanthoslular’ın Troya savaşlarına katıldıklarını yazar ki bu olay şehrin en eski yazılı tarihine işaret eder.M.Ö. 1200
 |
| Yazıtlı Pilye |
İki basamak üzerine yükselen yazıtlı yekpare bir taş blok görünümündedir. Aslında yazıtlı Pilye'nin üzerinde, Harpy anıtındaki gibi dört tarafı kabartmalarla süslü bir mezar odası olan en üstte de arslan şeklinde bir tahta oturan Prens heykeli vardır. 11m. yükseklikte görkemli bir anıt Kherei isimli Likya Kralı'nın savaşlarla geçen yaşamının anısına dikilmiştir. Peloponnes Savaşları sırasında, Atinalılara karşı yapılan özgürlük mücadelesinin öyküsü anlatılmaktadır.
Yazıtlı Pilye günümüzde ayakta kalan en önemli Likçe dilinde yazılmış eser. Anıtın önemli bir bölümün yok olması nedeni ile dili tam anlaşılmıyor.
 |
| Kentin Giriş Kapısı |
 |
| Nereidler Anıtı'ndan kalanlar |
Romalılar tarafından yapılan kentin kapısı güney tarafında, bugünkü Kınık'tan girişte asfalt yolun solundadır.
Anıtsal bir heron olan, ünlü Nereidler Anıtı, ana kapının kuzeydoğusunda yer almaktadır.
Pers sanatının etkisinin görüldüğü İ.Ö. 4. yüzyılda yapılmış anıt, kalkerden yüksek çift kaidenin üzerindeki İon tapınaklarını anımsatacak mermerden bir mezar yapısı ile taçlanır. İon düzenindeki sütunlar arasında 12 Nereid heykeli vardır. Hükümdarın zaferlerini, avlarının kutlanmasını, kurban ve yemek sahneleri gibi konuları içeren kabartmaları ile birlikte üst bölümü British Museum’dadır.
Sabahattin Bilsel' Teşekkürler.
Kent, 1838 yılında Charles Fellows tarafından incelenmiştir. Fellows çalışmaları sırasında elde ettiği tüm kabartmaları, heykelleri ve mimarî buluntuları Patara limanına yanaşan İngiliz Harp Gemisi ile Londra’ya götürmüştür. Fellows'un yaptıkları sadece Xanthos'la sınırlı kalmamıştır.
Tarihi boyunca Harpagos ve Brutus'ün saldırıları ile yerle bir edilen, bir yangın felaketi yaşayan kentin son yıkımı da Charles Fellows tarafından gerçekleştirilmiştir.
Xanthos, herşeye rağmen dimdik ayakta ve ziyaretçilerini büyülemeye devam etmektedir.
 |
| Tiyatro Girişi |
 |
| Tiyatro |
M.S. 2. yüzyıl erken Roma dönemine aittir. Tiyatronun üst bölümünde bulunan basamaklar farklı yapılarda kullanılmıştır.
 |
| Harpy Anıtı |
Tiyatronun batısında Xanthos'un sembolü haline gelen iki mezardan kuzeydeki Harpy Anıtı (8.64 metre uzunluğunda, M.Ö. 470 yılına ait) en eski Likya mezarlarından biridir. Kabartmalarda genellikle oturan figürler horoz,yumurta veya nar gibi doğurganlık ve bereket sembollerini alırlarken resmedilmişler. Bu anıta ismini veren yaratıklar ise anıtın kuzey ve güney yüzlerinde resmedilmişler. Bunlar kadın kafalı, yarı kuş yarı kadın yaratıklardır. Kanatları ve kuyrukları vardır. Çocukları kollarında taşıyorlar. Kabartmalar İngiltere'de British Museum'dadır.
Kabartmalar için tıklayınız.
Güneydeki Lahit, sarkofaj ve sütun mezar olmak üzere ikiye ayrılır. sütunun üst kısmını kalın taş bloklar oluştururken, içinde de gömüt için bir boşluk bulunur. Hellenistik dönemden kalma mezardaki kabartma üzerinde bulunan, güreşen iki dev adam figürü istanbul arkeoloji müzesinde bulunmaktadır.
Payava Lahdi :M.Ö. 370-360 yıllarına ait anıtın bir yüzünde huzura kabul sahnesi ile üstte iki satırdan oluşan Pers Satrabı Autophradates'in adını veren Likçe yazıt bulunmaktadır. Diğer yüzünde ise savaş sahnesi ile kabartmanın üst kısmında bir satır halinde bu anıtı Payava'nın yaptırdığını bildiren Likçe yazıt vardır. Semerdam biçimli kapağın uzun yüzlerinin her ikisinde de dört atlı araba ile birer sürücü kabartması bulunur.
 |
| Payava Lahdi |
Payava Lahdi :M.Ö. 370-360 yıllarına ait anıtın bir yüzünde huzura kabul sahnesi ile üstte iki satırdan oluşan Pers Satrabı Autophradates'in adını veren Likçe yazıt bulunmaktadır. Diğer yüzünde ise savaş sahnesi ile kabartmanın üst kısmında bir satır halinde bu anıtı Payava'nın yaptırdığını bildiren Likçe yazıt vardır. Semerdam biçimli kapağın uzun yüzlerinin her ikisinde de dört atlı araba ile birer sürücü kabartması bulunur.
Payava Anıtı 1842 yılında C.Fellows tarafından British Museum'a götürülmüştür.
 |
| Aslanlı lahit |
Arslanlı Lahit :
Üzerinde arslanların bir boğayı parçalamasını gösteren kabartmaların yer aldığı Arslanlı Lahit M.Ö. 480-450 yıllarına aittir. Bugün yerinde olmayan lahit kapağında ise bir yüzde domuz avı diğer yüzde ziyafet sahnesi işlenmiştir. C.Fellows tarafından British Museum'a götürülmüştür.
 |
| Likya Kule Mezarı |
Likya Kule Mezarı :
M.Ö.4. yüzyıla aittir. Günümüze kadar sağlam olarak gelebilmiş bu anıt kayaya oyulmuş olup, üç basamak üzerineyükselmektedir. Monolit bir kaideden, mermerden yapılmış bir mezar odasından ve üç yatay çıkmalı bir çatıdan oluşmaktadır. 6,39 m yüksekliğindeki bu mezarın aşağısında da kayaya oyulmuş ev tipi mezarlar görülür.
 |
| Likya Ev tipi mezar |
Likya Ev Tipi Mezar :
Agoranın doğusunda, yol kenarında, yüksek kaide üzerine oturmuş Lykia ev tipi bir mezar bulunmaktadır.
 |
| Eşen çayı |
Eşen Çayı (Xanthos Irmağı) :
Muğla-Antalya il sınırını oluşturur.
Kentin su ihtiyacı, İnpınar (Çayköy) dan hala mevcut olan ve kısmen kullanılan kanallarla ve kent içindeki sarnıçlarla karşılanır. Suların yetersiz geldiği zamanda bir tür çıkrık sistemi ile ırmak suyundan yararlanılmıştır.
Brutus'e karşı verilen savaşta, ırmağa atlayarak intihar edenlerde vardır.
 |
| Saray (Sonra kilise) |
 |
| Duşlar |
Likya sarayı:
Ovayı seyreden penceresi, yerde ince mermer kaplaması ve merdivenin iki tarafındaki duşları ile oldukça modern. Bizans tarafından kilise olarak kullanılmıştır.
 |
| Sarnıç |
 |
| Taban Mozaiki |
Tiyatro binasının hemen arkasında Likya yapıları içerisinde bulunmaktadır.
 |
| Eşen Çayının kenarında sarp yamaç |
 |
| Surlar |
Tepede Xanthos
Bir anlatımda Xanthos'ta dışarıya açılan gizli bir geçitten söz ediliyor. Resimdeki bir geçit mi? Bilemiyorum.
Sur Örneği
Alt kısım Likya, Üst kısım Bizans surları
ROMA VE BİZANS KALINTILARI
 |
| Roma Caddesi |
 |
| Büyük Klise |
 |
| Roma Agorası |
|
| Bizans Bzilikası |
Xanthos'la ilgili videolar
Xanthos Nehri (Eşen çayı) nin getirdiği bereketli topraklar üzerinde kurulan Kınık ve Ova köye ait seralar
Xanthos'a gitmeden önce mutlaka yanınızda bulundurun. Bazen yetkililerde bulunmuyor.
Yazılarda yararlandığım, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kalkan Belediyesi, Sabahattin Bilsel ve tüm kurum ve kuruluşlar ile bilgi paylaşımında emeği geçenlere ve Kınık'ta görev yapan oğluma teşekkür ederim.
Başka şehirlerde görüşmek üzere. Saygıyla kalın.
faydalı paylaşım emeğinize sağlık teşekkür ederim
YanıtlaSil